سفته
سفته
سَفته یا سُفته یکی از انواع اسناد تجاری قابل‌معامله و سندی شبیه به چک و پول نقد است که از نظر حقوقی و در مقام دعوا قابل استناد می باشد و اغلب به‌عنوان ضمانت حسن انجام کار در قراردادها به ویژه قراردادهای کار مورد استفاده قرار می گیرد. احتمالاً به‌عنوان یک کارمند یا کارگر در شرکت‌ها و واحدهای اقتصادی و بازرگانی مختلف، با چالش های مربوط به سفته برخورد داشته اید. اغلب این جنجال‌ها به جهت عدم آشنایی با قوانین مربوط به سفته پیش می آید که عموماً مشکلاتی را برای کارفرمایان یا کارگران و کارمندان ایجاد می سازد.
سفته بانکی، در واقع، سندی است که با امضای آن صادرکننده متعهد می‌گردد تا مبلغی را در زمان معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین یا به حواله کرد او، پرداخت نماید. علاوه بر امضا یا مهر متعهد بر روی سفته، باید مبلغ تعهد شده، گیرنده ی وجه و تاریخ صدور و پرداخت آن نیز مشخص گردد.
سَفته یا سُفته در معاملات تجاری و بازرگانی کاربرد دارد و به‌عنوان یک سند تعهدآور می باشد؛ البته این روزها سفته در بیشتر موارد به عنوان تضمین استفاده می شود و معمولاً در عرصه های اقتصادی و بازرگانی، برای انجام معاملات از چک استفاده می شود.
انواع سفته متناسب با کاربرد آن
سفته برای کاربردهای مختلفی مورداستفاده قرار می‌گیرد که در زیر به برخی از مهم‌ترین کاربردهای آن اشاره می‌گردد:
۱-پرداخت وجه کالا در معاملات
۲-تضمین اجرای تعهدات در قراردادها
۳-تضمین بازپرداخت اقساط وام
۴-حسن انجام کار در قراردادها
رایج ترین کاربردهای سفته
سفته کاربردهای فراوان و متنوعی دارد ولی استفاده از آن در موارد زیر رایج تر است:
1- پرداخت بدهی در زمان و موعد مقرر؛
2- جهت تضمین بازپرداخت وام بانکی؛
3- به‌منظور انجام تعهدات قراردادهای پیمانکاری؛
4- حسن انجام کار در قراردادهای استخدامی.
نحوه گرفتن سفته
گرفتن سفته کافی است به شعب بانک ملی یا دکه‌های روزنامه‌فروشی مستقر در سطح شهرها و بعضاً روستاها مراجعه و مبلغ سفته را پرداخت نمود.
مدارک لازم برای گرفتن سفته از بانک
سفته را می توان با ارائه کارت ملی و پرداخت بهای آن تحویل گرفت. از آن جا که هریک از سفته‌های صادرشده شماره پیگیری مخصوص به خود را دارند؛ حکم اوراق قرضه را دارا می باشند.
شرایط دادن سفته و مهم‌ترین نکات قانون آن
مهم‌ترین نکته در قانون سفته این است که مبلغ تعهد شده در روی سفته باید در تاریخ مشخص شده بر روی آن یا عندالمطالبه پرداخت گردد. به علاوه؛ از آن جا که مبلغ ذکرشده بر روی سفته تنها به کسی پرداخت می‌شود که سفته در وجه او صادر شده؛ اگر بخش نام سفته خالی یا به جای نام گیرنده عبارت “در وجه حامل ذکر شده باشد”، مبلغ سفته به کسی تعلق می‌گیرد که سفته در دست اوست.
نکات الزامی در خصوص نحوه صدور سفته
در نحوه صدور سفته باید اصولی رعایت گردد تا سفته در مقام سند تجاری باقی بماند؛ در غیر این صورت، سفته دیگر حکم سند تجاری را نداشته و صرفاً یک سند عادی در نظر گرفته می شود و از مزایای اسناد تجاری شامل محروم می گردد که ذیلاً بیان می شود:
۱- نوشتن مبلغ بر روی سفته
اولین گام برای صدور سفته، نوشتن مبلغ آن است که این مبلغ کمتر یا برابر با سقف سفته خواهد بود. مبلغ سفته باید به حروف نیز نوشته شود تا از سوءاستفاده‌های احتمالی از آن در آینده جلوگیری گردد.
از آن جایی که هر برگ سفته، دارای سقف مشخصی از مبلغ می باشد و امکان درج مبلغ دلخواه (مانند چک) بر روی آن وجود ندارد؛ برای رسیدن به مبلغ دلخواه، باید به همان اندازه سفته تهیه نمود.
۲- درج تاریخ صدور
طبق قانون اسناد تجاری و قانون سفته، تاریخ صدور سفته باید روی آن نوشته شود؛ در غیر این صورت؛ سند صادره فاقد ارزش تجاری خواهد بود. تاریخ موردنظر باید با ذکر روز و ماه و سال به عدد و به حروف نوشته شود.
۳- نوشتن نام گیرنده در سفته به‌عنوان طلبکار
از دیگر شرایط صدور سفته، نوشتن نام گیرنده بر روی آن است؛ به عبارت دیگر؛ نام گیرنده که در واقع طلبکار تعهد موردنظر می باشد، باید بر روی سفته نوشته شود. اگر نامی بر روی سفته ذکر نشود، سفته در وجه حامل خواهد بود و هرکسی می تواند نسبت به وصول آن اقدام نماید. برای امنیت بیشتر بهتر است حتما نامی در سفته نوشته شود.
۴- درج تاریخ پرداخت
مهم‌ترین نکته که در خصوص صدور سفته باید به آن توجه نمود؛ درج تاریخ پرداخت سفته می باشد؛ چرا که اگر تاریخ پرداخت بر روی سفته درج نگردد، سفته در زمان حال قابل وصول خواهد بود و دارنده در هر زمان می‌تواند برای دریافت مبلغ آن اقدام کند. بهتر است تاریخ پرداخت نیز شامل اعداد روز و ماه و سال (به عدد و حروف) باشد.
۵- درج امضا یا مهر صادرکننده سفته بر روی آن
با درج مهر یا امضای صادرکننده، تعهد او در قبال این سند تجاری آغاز می‌شود و چنانچه سفته ای فاقد مهر یا امضا باشد؛ در واقع صادر نشده و قابل ادعا نخواهد بود.