قرارداد محرمانگی
قرارداد محرمانگی
قرارداد عدم افشا که با نام قرارداد محرمانگی (NDA) نیز در ایران مشهور است؛ یکی از قراردادهای قانونی الزام آور است که بر مبنای آن طرفین توافق می‌کنند دانش و هرگونه اطلاعات محرمانه اختصاصی یا تجاری را که برای اهداف مشترک و به مدت معین و شرایط مشخص با یکدیگر به اشتراک می گذارند؛ افشا نکنند.
تعریف
NDA یا قرارداد محرمانگی، قراردادی است که توسط اشخاص و کسب و کارها برای حفاظت از اطلاعات ارزشمندشان در همکاری های مختلف تنظیم می گردد. به موجب این قرارداد طرفین متعهد می نمایند اطلاعات و دانشی را که در طول همکاری با یکدیگر به اشتراک گذاشته اند؛ منتشر یا افشا نکنند. لازم به ذکر است عدم افشا یا محرمانگی می تواند علاوه بر قرارداد مستقل، به صورت یک شرط یا بند در قرارداد اصلی تنظیم گردد. طرف های قرارداد عدم افشا عبارتند از افشاکننده و دریافت کننده اطلاعات که حسب توافقات فی مابین ممکن است یک از طرفین قرارداد و یا هر دو طرف قرارداد به طور همزمان باشند.
مقررات و ملزومات قرارداد محرمانگی
مقررات و ملزومات قرارداد محرمانگی به شرح زیر است:
۱- باید مشخص گردد چه کسانی در قرارداد نقش داشته و اصطلاحاً دریافت کننده اطلاعات هستند؛ برای مثال اگر طرفین قرارداد شرکت و شخص حقوقی باشند، باید صریحاً مشخص گردد آیا کارکنان شرکت نیز می توانند به آن اطلاعات دسترسی داشته باشند یا خیر و نیز آیا مشاوران و وکلای شرکت نیز مشمول آن قرارداد هستند یا خیر.
۲- کلیه اطلاعات، اسناد و سایر مواردی که به هر نحوی به طرف مقابل منتقل می شود؛ جزو اطلاعات محرمانه بوده و طرف مقابل متعهد به حفظ آن ها می باشد و در صورت نقض عهد و افشای اطلاعات طرف متعاهد (کسی که ذینفع تعهد می باشد) از افشای اطلاعات به هر طریقی مطلع گردد؛ بایستی افشای اطلاعات و همچنین جزئیات افشا شده را به طرف مقابل اطلاع دهد.نکته یک: در خصوص فسخ و یا خاتمه قرارداد است. پس از فسخ و یا خاتمه قرارداد طرف دریافت کننده اطلاعات باید کلیه اطلاعات و مدارکی را که در اختیار او به موجب قرارداد، گذاشته شده؛ به طرف مقابل بازگرداند و در صورت کپی برداری، نسخه های کپی را معدوم نماید.
نکته دو: تعهد به حفظ محرمانگی، از جمله تعهداتی است که حتی پس از پایان رابطه قراردادی نیز ادامه می یابد. لذا در قرارداد باید تصریح گردد که این تعهدات صرف نظر از حفظ یا فسخ اصل قرارداد، فسخ نمی شود. در نتیجه، ممکن است یک قرارداد فسخ شود، اما برخی از تعهدات آن، مانند تعهد به حفظ محرمانگی برخی اطلاعات حساس ادامه یابد.
۳- سوم آن که مدت قرارداد محرمانگی باید به وضوح تعریف شود و از آن جا که معمولاً شرط حفظ محرمانگی تا مدت ها پس از پایان و یا خاطمه قرارداد به هر دلیلی بایستی ادامه یابد؛ این مدت زمان باید صریحاً و به دقت مشخص گردد.
۴- ضمانت اجرا و خسارت ناشی از افشای اطلاعات در قرارداد محرمانگی باید مشخص گردد. از آن جا که محاسبه خسارت ناشی از نقض قرارداد محرمانگی دشوار است؛ لذا بهتر است از ابتدا مبلغ دقیق تعهد در قرارداد تعیین گردد.
۵- بایستی ضمانت اجرای معقولی جهت سهل انگاری و یا سوءنیت طرفین قرارداد در افشای اطلاعات در قرارداد پیش بینی نمود.
انواع قرارداد محرمانگی
قرارداد محرمانگی یکجانبه
یکی از رایج ترین موارد تنظیم قرارداد عدم افشای یکجانبه، بین کارمند و کارفرما می باشد. در این قرارداد یکی از طرفین( معمولاً کارمند) متعهد می گردد که اطلاعات محرمانه ای را که در جریان کار با آن ها آشنا شده یا در اختیار او قرارگرفته؛ افشا ننمایند.
قرارداد محرمانگی دو جانبه
در این نوع قرارداد هر دوطرف، نقش افشاکننده و دریافت کننده اطلاعات را دارند که معمولاً در همکاری های تجاری رایج می باشد.
مزایا و معایب قرارداد عدم افشا
یکی از بزرگترین مزیت های قرارداد محرمانگی، این است که اطلاعات حساس در مورد مشاغل و کسب و کارها خصوصی نگه داشته شده و منتشر نمی گردد؛ لذا امضای NDA از عمومی شدن و افشای اطلاعات محرمانه ممانعت به عمل می آورد. به همین دلیل است که مفاد این قرارداد باید به طور صریح مشخص نماید که چه چیزی قابل افشاست و چه چیزی قابل افشا نیست. علاوه بر این، NDAها روشی عالی برای حفظ آرامش و اعتماد در یک رابطه می باشد. این قراردادها همچنین بایستی عواقب و نتایج افشای اطلاعات را به وضوح مشخص نمایند تا هریک از طرفین مطلع گردند در صورت نقض تعهدات قراردادی که با چه ضمانت اجراهایی روبرو می باشند.
از سوی دیگر؛ برخی افراد بر این باورند که قرارداد عدم افشا، نشان دهنده شروع یک رابطه همکاری بر پایه بی اعتمادی است و مانع پیوستن افراد دارای استعداد و مهارت بالا به مجموعه های مختلف می باشند؛ چرا که سبب محدودسازی آن ها در مباحث مربوط به کارشان خواهد شد.
به علاوه؛ مجبور نمودن کارمندان به امضای قراردادهای محرمانگی در هنگام کار بر روی پروژه های مختلف، ممکن است بر تجارب آن ها در کسب و کار تاثیر منفی گذاشته و نوعی حس بی اعتمادی نسبت به مجموعه و کارفرما پیدا نمایند.
نقض قرارداد محرمانگی و عواقب آن
سوء استفاده از اسرار تجاری، نقض کپی رایت، افشای دانش فنی و سایر موارد مربوط به مالکیت فکری از شایع ترین موارد نقض محرمانگی می باشد و ضمانت اجرای مربوط به نقض محرمانگی نیز در موارد مختلف و بسته به میزان اهمیت حفظ محرمانگی متفاوت است و قرار دادن وجه التزام ناشی از نقض تعهد در قرارداد و یا طرح دعوا برای جبران خسارت مالی ناشی از نقض تعهد از رایج ترین موارد آن می باشد.