شرکت تضامنی
به موجب ماده 116 قانون تجارت،شرکت تضامنی شرکتی است که در تحت اسم مخصوصی برای امور تجارتی بین دو یا چند نفر،با مسئولیت تضامنی تشکیل می شود و اگر دارایی شرکت برای تادیه تمام قروض شرکت کافی نباشد،هر یک از شرکا مسئول پرداخت تمام قروض است. شرکت تضامنی کامل ترین نوع شرکت اشخاص است. هر قراری بین شرکا خلاف این ترتیب داده شده باشد در مقابل اشخاص ثالث کان لم یکن خواهد بود .
شرکت تضامنی می‌تواند شریک حقوقی داشته باشد؟
افراد حقوقی نیز به‌راحتی می‌توانند به‌عنوان یک شریک تجاری در شرکت‌های تضامنی حضور داشته باشند و باتوجه‌به این موضوع در چنین شرکت‌هایی سرمایه‌گذاری‌های لازم را داشته باشند،فرقی نمی‌کند که شخص حقوقی باشد یا حقیقی. به‌هرحال می‌تواند یک شرکت تضامنی را تأسیس کرده یا به‌عنوان سهام دار جدید در آن حضور پیدا کند و آن را مدیریت کند و ازاین‌جهت هیچ منع قانونی برای شرکت‌های تضامنی وجود نخواهد داشت .
اداره شرکت تضامنی
- شرکت تضامنی توسط حداقل یک مدیر که شرکاء از میان خود انتخاب می نمایند، اداره می شود ، مدیر مزبور ممکن است غیر از شرکاء بوده و از خارج انتخاب شود.( ماده 120 ق.ت )
- در صورتی که مدیران از بین شرکا بدون قید در اساسنامه انتخاب شده باشند ، با توجه به شرایط اساسنامه یا به اتفاق آراء سایر شرکاء قابل عزل می باشند.
- مدیر غیر شریک با شرایط پیش بینی شده در اساسنامه و در غیر این صورت با تصمیم اکثریت شرکاء معزول می شود.
- در صورتی که عزل مدیری بدون دلیل موجه باشد،مدیر معزول حق مطالبه ضرر و زیان را از شرکت خواهد داشت.
- مدیر یا مدیران مندرج در شرکتنامه قابل عزل نمی باشند و حق استعفاء نیز ندارند، مگر با توافق کلیه شرکاء شرکت تضامنی
- در صورتی که مدیر یا مدیران در اساسنامه انتخاب شده باشند، ممکن است طبق اساسنامه نسبت به تغییر مدیر یا مدیران مذکور عمل شود.
- اگر مدیر یا مدیران در شرکتنامه یا اساسنامه انتخاب نشده،ولی انتخاب آنان بعداَ صورت گرفته باشد،در این صورت شرکاء می توانند مدیر یا مدیران فوق را معزول نمایند.بدیهی است مدیر یا مدیران حق استعفاء خواهند داشت.
قلمرو و محدودیت اختیارات مدیر:
مدیر شرکت تضامنی برای اینکه بتواند شرکت را در مقابل اشخاص ثالث متعهد سازد،باید به نام شرکت و در حدود اختیارت خود اقدام و اتخاذ تصمیم نماید، در غیر این صورت ،شخصاَ مسئول تعهدات مزبور خواهد بود.
محدودیت اختیارات مدیر یا شریک شرکت تضامنی :
1-تا جبران ضررهای وارده به شرکت تقسیم سود ممنوع می باشد.(ماده 132 ق.ت)
2-محدودیت انجام عملیات تجارتی ( ماده 134 ق.ت)
خصوصیات ثبت شرکت تضامنی:
انتخاب آزادانه شرکا از آنجایی که در شرکت های تضامنی هر شریک مسئول اعمال تجاری شرکای خود می باشد. لذا قانون به شریک یا شرکاء اجازه داده است که شرکای خود را انتخاب نمایند. طبق ماده 123 قانون تجارت در شرکت های تضامنی هیچ یک از شرکا نمی توانند سهم خود را به دیگری منتقل نمایند مگر رضایت تمام شرکاء را فراهم نموده باشد.
عمر محدود
از آنجایی که شرکت تضامنی بر اساس یک قرارداد (شرکت نامه) تشکیل می گردد ، عمر آن محدود می باشد. اگر قرارداد برای مدت محدودی تنظیم شده باشد ، عمر شرکت در پایان مدت به اتمام می رسد. چنانچه در قرارداد محدودیتی برای عمر شرکت ذکر نگردیده باشد ، عمر شرکت پس از انجام عملیاتی که شرکت برای آن تشکیل گردیده، خاتمه می پذیرد. اگر مدتی در قرارداد ذکر نگردیده باشد و عملیات شرکت نیز پایانی نداشته باشد ، عمر شرکت ممکن است بنابر درخواست هر یک از شرکاء به پایان رسیده و شرکت منحل گردد ، علاوه بر این فوت، ورشکستگی یا هر پیش آمد دیگری که توانایی هر یک از شرکاء را در مقابل انجام قرارداد سلب می نماید، عمر شرکت به طور خودکار پایان می پذیرد.
مسئولیت نامحدود
مسئولیت شرکای شرکت های تضامنی به سرمایه آنها محدود نبوده ، بلکه چنانچه دارایی شرکت برای تادیه تمام قروض کافی نباشد ، هر یک از شرکاء مسئول پرداخت تمام قروض (بدهی ها) خواهد بود و هر قراردادی که بر خلاف این امر بین شرکا ترتیب داده شده باشد در مقابل اشخاص ثالث کان لم یکن تلقی می شود.
مدیریت
مدیریت شرکت های تضامنی و کنترل آن در اختیار مالکین شرکت می باشد و هر گونه تصمیم گیری با رضایت کلیه شرکا صورت می گیرد (ماده 120 قانون تجارت).
سهولت تشکیل
چون شرکت تضامنی بر اساس قرارداد تشکیل می گردد، لذا در هنگام تشکیل شرکت به مقررات کمتری نیاز است.
شرکت نامه
پایه و اساس شرکت تضامنی بر مبنای قراردادی است که باید با رعایت قانون تجارت تهیه و تنظیم شده و مورد توافق کلیه شرکا باشد. این قرارداد را شرکت نامه گویند. شرکت نامه حاکی از روابط مالی بین شرکا ، نحوه تقسیم سود و زیان ، ورود و خروج شریک یا شرکا ، انحلال شرکت اختیارات و وظایف ، تعهدات و امتیازات ، میزان برداشت هر یک از شرکا و … می باشد.
مدارک لازم برای ثبت شرکت تضامنی:
- دو نسخه اساسنامه تکمیل شده
- دو نسخه شرکتنامه تکمیل شده
- دو نسخه تقاضانامه تکمیل شده
- اصل مجوز فعالیت از مراجع ذی ربط در مواردی که ثبت موضوع نیاز به مجوز داشته باشد.
- تصویر برابر با اصل مدارک احراز هویت کلیه ی شرکاء،مدیران و هیات نظار(در مواردی که تعداد شرکا بیش از 12 نفر باشند)
- تکمیل فرم تعیین نام به ترتیب اولویت نام های پیشنهادی و همچنین فیش واریزی
- اصل گواهی عدم سوءپیشینه جهت امضای هیئت مدیره،مدیر عامل
- دو نسخه صورتجلسه ی هیات مدیره
- دو نسخه صورتجلسه ی مجمع عمومی موسسین
- اصل وکالتنامه ی وکیل دادگستری در صورتی که ثبت شرکت توسط وکیل صورت پذیرد.
مراحل ثبت:
۱- تکمیل دو برگ تقاضانامه و دو برگ شرکتنامه رسمی
۲- تهیه و تنظیم دو جلد اساسنامه شرکت و امضای ذیل کلیه صفحات توسط تمامی شرکاء
۳- مراجعه به سامانه ثبت شرکت ها
۴- تکمیل اطلاعات خواسته شده در سامانه و انتخاب 5 نام به ترتیب اولویت. نام های انتخابی باید دارای شرایط ذیل باشد: الف) دارای معنا و مفهوم باشد. ب) با فرهنگ اسلامی مطابقت داشته باشد.ج)سابقه ثبت نداشته باشد
۵- کارشناس مربوطه با بررسی نام های انتخابی ،نسبت به انتخاب و تعیین یک نام اقدام خواهد کرد.
۶- سپس کارشناس حقوقی به بررسی اطلاعات وارد شده می پردازد، اگر دارای نقص باشد برای شما درسامانه ابلاغ رفع نقص ارسال می گردد و باید نقص را رفع نمایید ودر صورت عدم نقص اطلاعات، آن را تاًیید می کند.
۷- پس از پذیرش اینترنتی، باید نسخ اصلی صورت جلسات تنظیمی و ضمائم آن ها را از طریق باجه های پست به صورت سفارشی به آدرس ذکر شده در تاًییدیه ی پذیرش ارسال نمایید.
۸- با تکمیل فرم ها و ارسال آن به اداره ی ثبت شرکت ها اگر صورتجلسه ی شما دارای نقص باشد، برای شما ابلاغ رفع نقص ارسال می شود و باید رفع نقص نمایید و در حالتی دیگر حتی ممکن است صورتجلسه ی شما رد شود که در این حالت دلایل رد صورتجلسه طی ابلاغیه ای به شما اعلام می گردد تا نسبت به صدور صورتجلسه ی جدید اقدام نمایید.
۹- چنانچه صورتجلسه شما مورد پذیرش قرار گرفت، مسئول اداره، دستور ثبت در دفتر ثبت شرکت ها را صادر می نماید و مشخصات محتویات در دفاتر مخصوص ثبت می شود. مسئول دفتر شروع به ثبت و پیش نویس آگهی تاسیس شرکت در دفتر ثبت شرکت ها می نماید. کارت شناسایی متقاضیان را اخذ می کند و آن را با مشخصات مندرج در شرکتنامه تطبیق می دهد. احراز هویت متقاضیان ،اخذ امضا از متقاضیان در ذیل ثبت در دفتر، تصدیق متقاضیان تحت عنوان ثبت با سند برابر است، نوشتن شماره ی ثبت در اظهارنامه و شرکتنامه ی شرکت از سایر اقدامات مسئول دفتر می باشد.
۱۰- مسئول ثبت دفتر، تشکیل پرونده داده و در روی آن از لحاظ تکمیل امضاگواهی می نماید. یک نسخه اساسنامه و شرکتنامه و اظهارنامه، تحویل موسسین می گردد و نسخه ی دیگر اظهارنامه و اساسنامه و شرکتنامه و پیش نویس آگهی را که تشکیل پرونده گردیده، جهت تحریر به اتاق تایپ ارسال می دارد
۱۱- درج در روزنامه کثیرالانتشار و روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران. پس از تشکیل شرکت تضامنی نسبت به تعیین حوزه مالیاتی و تشکیل پرونده دارایی، تهیه دفاتر قانونی و پلمپ دفاتر و اخذ کد اقتصادی اقدام نمایید.
لطفا جهت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر با همکاران ما در دفترحقوقی وکلای پایه یک دیبای عدالت تماس حاصل نمایید:02177423630
انحلال شرکت تضامنی :
انحلال شرکت به معنی پایان عمر شرکت است و برای رسیدن به چنین مقصودی لازم است تا دارایی جمعی شرکا که به عنوان آورده در اختیار شرکت قرار گرفته است از حالت مشاع خارج گردد و میان شرکا تقسیم شود. البته این امر در صورتی امکان‌پذیر خواهد بود که در وهله اول طلب طلبکاران پرداخت شده باشد. وقتی عملیات تصفیه اموال شرکت خاتمه یابد و همه طلبکاران طلب خود را دریافت کنند آنچه که از اموال باقی می‌ماند میان شرکا تقسیم خواهد شد.
الف-مانند هر شرکت تجاری دیگر، شرکت تضامنی نیز تحت شرایط عام حقوق شرکت‌ها منحل می‌گردد که ذیلا مشروح می گردد:
۱-انحلال شرکت تضامنی به دلیل انتفای تعدد شرکا:
بر اساس مقررات حقوق شرکت‌ها در ایران امکان تشکیل شرکت تک‌شریکی وجود ندارد، بلکه شرکت در صورتی تشکیل می‌گردد که حداقل دو نفر بر تشکیل آن توافق نمایند. بنابراین چنانچه پس از تشکیل شرکت، این حالت تعدد شرکا از بین برود؛ به این معنی که فقط یک شریک در شرکت باقی بماند، شرکت منحل خواهد شد. لازم به ذکر است که چنانچه تعدد شرکا در شرکتی منتفی گردد و تمام سرمایه آن به یک شریک تعلق گیرد، در این صورت شرکت به صورت خود‌به‌خود منحل می‌گردد و نیازی به مراجعه به دادگاه به منظور صدور حکم انحلال شرکت نمی‌باشد.
۲-انحلال شرکت تضامنی به دلیل انقضای مدت شرکت:
از آنجایی که شکل‌گیری شخصیت حقوقی مستقلی به نام شرکت، مبتنی بر توافق و قرارداد میان شرکای آن است که در قالب اساسنامه تنظیم می‌گردد، بنابراین چنانچه در این توافق، مدت معینی برای شرکت در نظر گرفته شده باشد، با انقضای این مدت و در صورت عدم تمایل و رضایت شرکا مبنی بر تمدید آن، شرکت منحل خواهد شد. بر اساس بند 1 ماده 136 قانون تجارت 1311 که ناظر بر ماده 199 قانون تجارت 1347می‌باشد، در صورتی‌که شرکت تضامنی برای مدت معین تشکیل گردیده و آن مدت منقضی شده باشد، منحل می‌گردد، مگر اینکه مدت قبل از انقضاء تمدید شده باشد.
۳-انحلال به دلیل انتفای موضوع شرکت:
منظور از موضوع شرکت در اینجا آن فعالیتی است که شرکت به منظور انجام آن تشکیل گردیده است. بنابراین چنانچه موضوع شرکت به دلیل محقق گردیدن هدف شرکت و یا از بین رفتن آن، متنفی شود و یا در صورتی که انجام دادن فعالیتی که شرکت بدین منظور تشکیل گردیده است غیرممکن شود و یا اینکه انجام چنین فعالیتی که به عنوان موضوع در اساسنامه قید گردیده، به موجب قانون ممنوع اعلام گردد، در این صورت شرکت مزبور منحل خواهد شد. ماده 136 قانون تجارت مصوب 1311 در بند 1 خود که به ماده 199 قانون تجارت مصوب 1347 ارجاع داده است، چنین بیان می‌کند که در صورت انجام دادن موضوعی که شرکت برای آن تشکیل شده است یا انجام آن غیرممکن شده باشد، شرکت منحل می‌گردد.
۴-انحلال شرکت تضامنی به دلیل ورشکستگی شرکت:
بر اساس ماده 412 قانون تجارت 1311، تاجر یا شرکت تجارتی در نتیجه توقف از تأدیه وجوهی که بر عهده او می‌باشد، ورشکسته می‌گردد و مهم نیست که این وجوه مربوط به امور تجاری یا غیرتجاری باشد. ذکر این نکته لازم است که شرکت از تاریخ صدور حکم ورشکستگی از دخالت در اموال خود ممنوع است، حتی آنچه که در مدت ورشکستگی عاید آن می‌گردد. مدیر تصفیه به قائم مقامی از شرکت ورشکسته، به‌منظور تأدیه دیون آن از کلیه اختیارات و حقوق مالی شرکت می‌تواند استفاده نماید. انحلال شرکت از تاریخ ورشکستگی به دلیل ممنوعیت آن از مداخله در اموال خود، امری طبیعی است، اما چنانچه طلبکاران شرکت توافق نمایند که با آن قرارداد ارفاقی منعقد نمایند، از انحلال شرکت جلوگیری می‌گردد. با این‌حال چنانچه شرکت به تعهدات قراردادی خود در قرارداد ارفاقی عمل نکند و یا قرارداد به جهی از جهات قانونی، باطل اعلام گردد، شرکت منحل خواهد شد.
۵-انحلال به دلیل بطلان قرارداد شرکت:
همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره گردیده، تشکیل شخصیت حقوقی مستقل شرکت، مبتنی بر توافق شرکا است که در قالب قراردادی به نام اساسنامه شرکت ابراز می‌گردد. در اساسنامه شرکت مواردی از جمله نام شرکت، موضوع آن، مدت فعالیت، اقامتگاه آن، مبلغ سرمایه شرکت و شیوه‌های مدیریت، اداره و تصمیم‌گیری مورد توافق شرکا قرار می‌گیرد. حال ممکن است به جهت عدم رعایت شرایط قانونی در تهیه و تدوین این قرارداد، موجبات ابطال آن فرهم گردد. به عنوان مثال چنانچه موضوع یا جهت شرکت نامشروع باشد، شرط خلاف مقتضای آن و یا شرط خلاف مقررات امری قانون در آن پیش‌بینی شود و یا سرمایه نقدی و غیرنقدی برخلاف واقعیت مورد تأدیه و تقویم قرار گرفته باشد، در این صورت چنین توافقی باطل بوده و بر این اساس شرکت منحل می‌گردد.
۶-تصمیم و تراضی تمام شرکا مبنی بر انحلال:
در صورتی‌که شرکت برای مدتی نامحدود تشکیل شده باشد و یا هنوز مدتی که در اساسنامه برای آن در نظر گرفته شده است منقضی نگردیده باشد، تصمیم و تراضی تمام شرکا به عنوان یکی از راه‌های انحلال شرکت تضامنی، مطرح می‌گردد. بند ب ماده 136 قانون تجارت 1311 ناظر به همین مورد است که یکی از موارد انحلال شرکت تضامنی را تراضی تمام شرکا در این خصوص اعلام می‌کند. این قاعده در مورد شرکت مختلط غیرسهامی و شرکت نسبی نیز برقرار است. بنابراین چنانچه پیش از اتمام حیات شرکت، تمامی شرکا به انحلال آن رضایت بدهند، شرکت منحل می‌گردد. البته لازم به ذکر است که این امر از طریق تغییر اساسنامه نیز میسر خواهد بود؛ به این صورت که مدت فعالیت در اساسنامه کاهش داده شود. اما نکته حائز اهمیت در این خصوص این است که با توجه به اینکه قانون، تصمیم و تراضی تمام شرکا مبنی بر انحلال را لازم دانسته است، بنابراین شرکا نمی‌توانند در اساسنامه شیوه دیگری را برای تصمیم‌گیری درباره انحلال شرکت پیش‌بینی نمایند. به عنوان مثال شرکا نخواهند توانست با پیش‌بینی تصمیم اکثریت مبنی بر انحلال شرکت، مخالفت اقلیت شرکا در این خصوص را بی‌اثر نمایند.
ب- موارد خاص انحلال شرکت تضامنی:
۱-در صورتی که طبق اساسنامه یا شرکتنامه شرکا از حق فسخ محروم نشده باشند هریک از شرکا می توانند در صورتی که انحلال به قصد ضرر زدن به شرکا یا اشخاص دیگر نباشد انحلال شرکت را درخواست کند.
۲-ورشکستگی یکی از شرکا ممکن است به انحلال شرکت منجر شود و این انحلال جنبه قهری دارد.
۳-فوت شریک سبب انحلال شرکت می شود مگر اینکه شرکای باقی مانده و قائم مقام قانونی متوفی به بقای شرکت رضایت دهند.
۴-محجوریت شریک، سبب انحلال می شود مگر باقی شرکا و قائم مقام متوفی رضایت به بقای شرکت دهند.
۵-در صورت تقاضای یکی از شرکا به دادگاه مبنی بر عدم انجام وظایف و تعهدات شرکای شرکت با ارائه دلایل موجه، دادگاه می تواند حکم به انحلال شرکت دهد.
۶-به درخواست طلبکار یا طلبکاران شخصی هریک از شرکا در صورتی که دارایی های شخص مدیون(شریک) کافی نبوده وسهم مدیون از منافع شرکت نیز برای پرداخت طلب موجود کافی نباشد، شرکت منحل می شود.
چند نکته درباره انحلال شرکت تضامنی:
- انحلال شرکت تضامنی باید در اداره ثبت شرکت ها توسط شرکای شرکت ثبت شده و ظرف یک ماه از تاریخ ثبت،انحلال شرکت را توسط اداره ثبت محل، در روزنامه رسمی قوه قضاییه و در یکی از جراید کثیرالانتشار مرکز اصلی شرکت منتشر و اعلام کنند.
- پس از پرداخت بدهی های شرکت توسط مدیر تصفیه آن قسمت از دارایی ها که در مدت تصفیه یا بعد از آن مورد استفاده نیست میان شرکا تقسیم می شود.
- دفاتر هر شرکتی که منحل شده با نظر مدیر ثبت اسناد در محل معینی از تاریخ ختم تصفیه تا١٠سال محفوظ خواهد ماند.
- شرکای شرکت تضامنی در مدت ۵ سال از تاریخ جاری شدن مرور زمان هر کدام منفرداً و متضامناً در مورد تعهدات شرکت در مقابل اشخاص ثالث مسئول هستند.