طلاق
طلاق در لغت به معنای آزاد ساختن از قید و بند است و در اصطلاح فقهی و حقوقی به معنای رها کردن زن از قید و بند ازدواج است. طلاق داراي پنج ركن اساسي است كه عبارتند از:
۱- طلاق دهنده که مرد می باشد و باید عاقل،بالغ،دارای قصد و اختیار باشد
۲- طلاق گیرنده زن می باشد که باید در زوجیت دائم مرد بوده و در زمان طلاق نیز در طهر غیر مواقعه باشد .یعنی از حیض و نفاس پاک بوده و با زوج رابطه جنسی نداشته باشد .
۳- صیغه طلاق که باید به لفظ عربی و به صیغه مخصوص جاری شود
۴- شهود.دو يا چند نفر مرد عادل بر وقوع طلاق باید شاهد گرفته شوند و حین جاری شدن صیغه طلاق در محل حضور داشته باشند و یا بشنوند
۵- كسب موافقت و رأی دادگاه که بر اساس قوانین جاری شدن صیغه طلاق در دفاتر رسمی طلاق و ثبت آن منوط به اخذ رأی از دادگاه می باشد.
اقسام طلاق
طلاق بر دو قسم کلی است: طلاق بائن و طلاق رجعی.
طلاق بائن
طلاق بائن طلاقی است که مرد در آن طلاق، حق رجوع و بازگشت به همسر را در ایام عده ندارد (منظور از رجوع آن است که مرد بدون عقد و خواندن خطبه، با زن آشتی کند و او را مجددا به همسری خود درآورد).
انواع طلاق بائن
طلاق بائن ۵ نوع است:
۱- طلاق زنی که نه سالش تمام نشده باشد.
۲- طلاق زنی که یائسه باشد.
۳- طلاق زنی که شوهرش بعد از عقد با او رابطه زناشویی برقرار نکرده باشد.
۴- طلاق زنی که برای سومین بار طلاق داده می‌شود.
۵- طلاق زنی که به طلاق خلع یا مبارات طلاق داده شده است.
۵-۱ طلاق خلع: هرگاه زنی حاضر به ادامه زندگی با شوهر نباشد اما شوهر مایل به جدایی نباشد، چنانچه زن مهریه یا مقداری از اموال خود را به شوهرش ببخشد تا او را به طلاق راضی کرده و شوهر، او را طلاق دهد، این طلاق را طلاق خلع می‌نامند.
۵-۲ طلاق مبارات: هرگاه عدم تمایل به زندگی از سوی زن و شوهر، هر دو باشد و بخواهند از یکدیگر جدا شوند و زن مالی به شوهر بدهد که او را طلاق دهد، آن طلاق را طلاق مبارات گویند. نکته: در طلاق خلع و مبارات، مرد حق رجوع ندارد مگر آنکه زن مالی را که بخشیده است بازگرداند و از بخشش خود صرف نظر کرده و پول را باز پس گیرد.
طلاق رجعی
در غیر موارد فوق اگر طلاق صورت گیرد،طلاق رجعی است.
طلاق قضایی
بر اساس شرع و قانون اصل اولی بر آن است که مرد، زن را طلاق می‌هد، اما در شرایط خاص، زن می‌تواند از قاضی تقاضای طلاق کرده و بر خلاف میل مرد، قاضی حکم به جدایی زن و مرد دهد که در این صورت یا مرد را مجبور می‌کند تا همسرش را طلاق دهد یا قاضی، زن را مطلقه می‌سازد، که اینگونه طلاق را «طلاق قضایی» گویند
وکالت در طلاق
مرد می‌تواند به عنوان توکیل به صورت مطلق و یا در موارد خاصی از طرف خود به زن حق طلاق بدهد و برای اینکه مرد از این حق و دادن وکالت به زن، صرف نظر نکند؛ یعنی به صورت وکالت بلا عزل درآید، این توکیل را به عنوان شرط ضمنی در یک عقد لازم قرار می‌دهند و به موجب این شرط، زن مطلقا یا در موارد خاصی که تعیین می‌شود (مثل اعتیاد مرد، فساد اخلاقی و…) می‌تواند خود را مطلقه کند.
عِدّه
عده مدت معینی است که زن پس از جدایی از شوهر یا وفات او به‌لحاظ شرعی نمی‌تواند ازدواج کند
اقسام عده
عده طلاق، به‌اندازه سه طهر یعنی سه دوره پاکی از خون حیض است؛ البته اگر زن باردار باشد، عده او تا زمان وضع‌حمل است. عده طلاق زنی که در سن حیض است، اما حیض نمی‌بیند، سه ماه قمری است.
عده وفات: زن می بایست بعد فوت همسر خود نیز عده نگه دارد و عده وفات شوهر هم چهار ماه و ده روز است و اگر زن باردار باشد، عده او همان چهار ماه و ده روز است مگر اینکه دوره بارداری بیشتر از این زمان باشد. در این صورت وضع حمل، عده آن زن خواهد بود.
عده ازدواج موقت: در ازدواج موقت عده به‌مدت دو طهر است یعنی دوبار حیض‌دیدن زن و اگر زن حیض نمی‌بیند ۴۵ روز است.
رجوع
در لغت مراجعه کسى به کسى دیگر، بازگشت به حالت پیشین را رجوع می گویند و در حقوق خانواده رجوع در صورت طلاق و در زمان عده معنا پیدا می‌کند و در هر طلاقی شرایط خاص آن طلاق را دارد .
رجوع در طلاق رجعی
مردى که همسر خود را طلاق رجعی داده، در زمان عده مى‌تواند بدون عقد جدید به او رجوع و حکم طلاق را ملغى کند. رجوع با قول، فعل یا هر دو محقق مى‌شود و به واقع در طلاق رجعی ، رجوع عبارت است از برگردان همسر مطلقه به ازدواج سابق در زمان عده‌اش؛ بنابر این در طلاق رجعی بعد از پایان عده رجوع از بین خواهد رفت و در صورت توافق طرفین بر بازگشت باید مجدد عقد نکاح منعقد گردد
رجوع در طلاق بائن
در طلاق بائن حق رجوع وجود ندارد .اما اگر در دوران عده زن به مابذل خود در قبال طلاق رجوع نماید طلاق ماهیت رجعی پیدا کرده و شرایط و مقررات طلاق رجعی از جمله حق رجوع در آن برقرار می گردد.